สารเคมีทุกชนิดจะถูกกำหนดหมายเลข CAS Number เป็นเรื่องที่สำคัญและจำเป็นมาก สำหรับผู้ใช้และผู้เกี่ยวข้องกับสารเคมีควรจะทราบข้อมูลเบื้องต้นของสารเคมี เช่น ชื่อสารเคมี, ผู้ผลิต, Catalogue Number, ประเภทของสารอันตราย และขนาดบรรจุ เป็นต้น เพื่อการใช้งานหรือการจัดการสารเคมีอย่างถูกต้องเหมาะสมและปลอดภัย บนฉลากของขวดสารเคมี ที่ระบุชุดตัวเลขชุดหนึ่งซึ่งเรียกว่า CAS Number โดยทั่วไปผู้ใช้มักไม่ค่อยสังเกตหรือไม่ค่อยให้ความสำคัญมากนัก เพราะไม่ทราบว่ามีประโยชน์หรือจะนำไปใช้ได้อย่างไร

วันนี้ SGE CHEM ขอแนะนำความรู้เกี่ยวกับCAS Number มาแชร์ จะเป็นอย่างไรบ้าง ต้องไปติดตามกัน?


???? หมายเลข CASNumber คืออะไร?

CASNumbers, CAS RNs หรือ CAS#s คือ ชุดตัวเลขอ้างอิงเฉพาะของสารเคมี ทำหน้าที่คล้าย ๆ กับเป็นรหัสประจำตัวเพื่อระบุสารเคมี CASNumber ประกอบด้วยตัวเลขสูงสุดไม่เกิน 9 หลัก (xxxxxx-xx-x)

ส่วนแรก ประกอบด้วยตัวเลข 2-6 หลัก
ส่วนที่สอง      ประกอบด้วยตัวเลข 2 หลัก
ส่วนสุดท้าย    เป็นตัวเลข 1 หลัก

ตัวอย่าง ???? น้ำ มี CAS Number คือ 7732-18-5, D-glucose คือ 50-99-7,  และ Acetone คือ 67-64-1 เป็นต้น

210210-Content-CAS-Number-ของสารเคมีคืออะไร-edit02


???? ทำไมต้องใช้ CASNumber

เนื่องจาก CASNumber ไม่ขึ้นอยู่กับระบบการเรียกชื่อใด ๆ จึงเป็นระบบที่ชัดเจน เชื่อถือได้ และมีมาตรฐานสำหรับการเรียกชื่อสารเคมีแต่ละตัว (ซึ่งอาจจะมีชื่อเรียกต่าง ๆ กันไป) อีกทั้งยังใช้เป็นแหล่งอ้างอิงสากลเพื่อระบุสารเคมี สำหรับการใช้งานในแวดวงทางวิทยาศาสตร์ อุตสาหกรรม และหน่วยงานที่ออกกฎหมาย

CASNumber ได้มาจากที่ไหน 

(Chemical Abstracts Service)เป็นรหัสสารเคมีที่กำหนดโดย Chemical Abstracts Service ซึ่งเป็นหน่วยงานของ สมาคมเคมีแห่งประเทศ สหรัฐอเมริกัน (American Chemical Society) สารเคมีตัวใด ๆ เมื่อลงทะเบียนเข้าสู่ฐานข้อมูลของ Chemical Abstracts Service แล้วจะได้รับ CASRegistryNumber ซึ่งกำหนดไปตามลำดับ


???? สารประกอบประเภทใดบ้างที่มี CASNumber

สารประกอบที่มีการลงทะเบียนในฐานข้อมูลของ Chemical Abstracts Service ได้แก่

สารประกอบอินทรีย์ (Organic compounds) สารประกอบอนินทรีย์ (Inorganic compounds) โลหะ (Metals)
อัลลอยด์ (Alloys) แร่ (Minerals) สารประกอบเชิงซ้อน (Coordination compounds)
สารโลหะอินทรีย์ (Organometallics) ธาตุ (Elements) ไอโซโทป (Isotopes)
อนุภาคนิวเคลียร์ (Nuclear Particles) โปรตีนและกรดนิวคลีอิก (Proteins and Nucleic Acids) พอลิเมอร์ (Polymers)
Nonstructurable materials (UVCBs)

จะหา CASNumber ได้จากบนฉลากของขวดสารเคมีนั่นเอง แต่อย่างไรก็ตามผู้ผลิตสารเคมีบางบริษัทก็ไม่ได้ใส่  CASNumber มาบนฉลากด้วย


วิธีกำหนดหมายเลขCASNumber ให้กับสารเคมี ทำได้อย่างไร?

210210-Content-CAS-Number-ของสารเคมีคืออะไร-edit03


บริการบทคัดย่อเคมีหรือ
CAS

 บทคัดย่อเคมีบริการ เป็นส่วนหนึ่งของสมาคมเคมีอเมริกันและจะเก็บฐานข้อมูลของสารประกอบทางเคมีและลำดับ ฐานข้อมูล CASปัจจุบันประกอบด้วยสารประกอบอินทรีย์และอนินทรีย์เคมีที่แตกต่างกันมากกว่า 55 ล้านชนิด รายการ CASแต่ละรายการจะระบุโดยหมายเลขทะเบียน CASหรือหมายเลข CASเป็นระยะสั้น

 หมายเลข CASNumber มีความยาวสูงสุด 10 หลักโดยใช้รูปแบบ xxxxxxx-yy-z พวกเขาได้รับมอบหมายให้สารที่เป็น CASลงทะเบียนใหม่สารประกอบ จำนวนไม่มีความสำคัญต่อเคมีโครงสร้างหรือลักษณะทางเคมีของโมเลกุล

CASNumber ของสารประกอบเป็นวิธีที่มีประโยชน์ในการระบุสารเคมีเหนือชื่อของมัน ตัวอย่างเช่น สารประกอบ CAS64-17-5 หมายถึงเอทานอล เอทานอลเรียกอีกอย่างว่า เอทิลแอลกอฮอล์ เอทิลไฮเดรตแอลกอฮอล์ แอลกอฮอล์สัมบูรณ์ในเมล็ดพืชหรือไฮดรอกซีอีเทน หมายเลข CASเหมือนกันสำหรับชื่อเหล่านี้ทั้งหมด

นอกจากนี้ยังสามารถใช้หมายเลข CASเพื่อแยกความแตกต่างระหว่างสเตอริโอไอโซเมอร์ของสารประกอบ กลูโคสเป็นโมเลกุลน้ำตาลที่มีสองรูปแบบคือ D-glucose และ L-glucose D-glucose เรียกอีกอย่างว่าเดกซ์โทรสและมี CAS Number 50-99-7 L-glucose เป็นภาพสะท้อนของ D-glucose และมีหมายเลข CAS 921-60-8

CASNumber หรือ CASRegistryNumber เป็นชุดตัวเลขที่กำหนดโดย Chemical Abstracts Service เพื่อใช้เชื่อมสูตรโครงสร้างกับชื่อดัชนีของ Chemical Abstracts Service กับข้อมูลอื่น

  • CASNumber แต่ละชุดจะหมายถึง สารที่สามารถแสดงสูตรได้ในเชิงอะตอม การจับของอะตอม และโครงสร้าง 3 มิติ
  • CASNumber ประกอบด้วยชุดตัวเลขไม่เกิน 9 หลัก (xxxxxx-xx-x) ส่วนแรกประกอบด้วยตัวเลข 2-6 หลัก ส่วนที่สองประกอบด้วยตัวเลข 2 หลัก ส่วนสุดท้ายเป็นตัวเลข 1 หลัก ซึ่งใช้สำหรับตรวจสอบความถูกต้องของตัวเลขทั้งชุดด้วยคอมพิวเตอร์ ตัวอย่าง CASNumber แสดงไว้ใน ตาราง


ตารางตัวอย่าง
CASNumber

ชื่อสาร CAS Number
1. Xylene
          unspecified isomer 1330-20-7
          m-Xylene 108-38-3
          o-Xylene 95-47-6
          p-Xylene 106-42-3
2. Epinephrine
          d-Epinephrine 150-05-0
          l-Epinephrine 51-43-4
          dl-Epinephrine 329-65-7
          l-Epinephrine hydrochloride 55-31-2
          l-Epinephrine bitartrate 51-42-3
3. Ethylenediaminetetraacetic acid
               Monosodium salt 17421-79-3
               Disodium salt 139-33-3
               Trisodium salt 150-38-9
               Tetrasodium salt 64-02-8
               Sodium salt (unspecified ratio) 7379-28-4
4. Ammonia
          Anhydrous 7664-41-7
          Ammonia 15N-Anhydrous 13767-16-3
5. Borax
          Sodium tetraborate decahydrate 1303-96-4
          Borax pentahydrate 11130-12-4
6. Asbestos
          Crocidolite 12001-28-4
          Amosite 12172-73-5
          Chrysotile 12001-29-5
          All forms 17068-78-9


เมื่อรู้จักกับ CASNumber กันแล้ว คงทำให้หลายคนหายสงสัยและนำปรับใช้ไปสังเกตเวลาอ่านฉลากผลิตภัณฑ์กันไม่มากก็น้อย

>>สามารถอ่านบทความต่าง ๆ จาก SGE CHEM ได้ตามนี้เลย<<

แหล่งอ้างอิง : Chemical Abstracts Service, Wikipedia, the free encyclopedia, ฐานความรู้เรื่องความปลอดภัยด้านสารเคมี